Maharashtra Board Class 10 Science and Technology 72 N 300 Question Paper 2024 with Answer Key pdf is available for download here. The Science and technology paper was conducted on March 20, 2024 in the morning shift from 11:00 AM-2:00 PM. The question paper was divided into two sections - Section A for objective questions and Section B for subjective questions.
| Maharashtra Board Class 10 Science and Technology 72 N 300 Question Paper With Answer Key |  Download |
Check Solution |
Maharashtra Board Class 10 Science and Technology Question Paper 2024
Question 1:
(A) दिलेलेल्या पर्यायांमधील योग्य पर्यायाचा क्रमांक लिहा :
(i) उष्णतेचे SI पद्धतीतील एकक ............................. हे आहे.
(ii) सूर्य क्षितिजाच्या थोडा खाली असताना देखील आपल्याला दिसतो याचे कारण :
(iii) .................... हा कार्बनी संयुगातील आम्लाचा क्रियामक गट आहे.
(iv) साध्या सूक्ष्मदर्शकामध्ये ....................... भिंगाचा वापर करतात.
(v) ....................... पद्धतीत विलगलेल्या कच्चिलाचा धर धातूपर चढविण्यात येतो.
(i) सर्वात लहान आकाराच्या अणुचे नाव लिहा.
(ii) कॅल्शियम कार्बोनेटचे रासायनिक सूत्र लिहा.
(iii) कॅलोरीमीटरचा उपयोग लिहा.
(iv) दिलेल्या इलेक्ट्रॉन ठिकाण संरचनेवरून हायड्रोजनचे ओळखा :
(i) चुनखडी तापवून मिळणाऱ्या वायू ताज्या चुन्यातून निव्वळून जाड द्राव द्राव्यास निव्वळी दुष्काळ होते.
(ii) विजेच्या बल्बमध्ये वळवळ वनस्पतीसाठी टंगस्टन धातूचा उपयोग करतात.
(iii) चांदीच्या वस्तू हवेत उष्ण ठेवल्या असता काळ्या पडतात.
(i) डोबेयरनरचा त्रिकानू नियम सांगून त्याचे एक उदाहरण लिहा.
(ii) दिलेली आकृती ओळखून तिचा उपयोग लिहा :
(iii) उपग्रह प्रक्षेपक म्हणजे काय ? कोणत्याही एका भारतीय उपग्रह प्रक्षेपकाचे नाव लिहा.
(iv) मुक्त पतन म्हणजे काय ? ते केव्हा शक्य होते ?
(v) एका बहिर्वक्र भिंगाचे नाभीय अंतर 20 cm आहे. तर त्या भिंगाची शक्ती किती असेल ?
(i)कमातील योग्य पर्याय निवडा पूर्ण करा :
(धातू, अधातू, धातुसदृश मूलद्रव्ये, चार, सात, एस-खंड, पी-खंड, डी-खंड, एफ-खंड)
इलेक्ट्रॉन संरचनेच्या आधारावर आधुनिक आवर्तसारणीत मूलद्रव्यांचे वर्गीकरण _______ खंडात विभागन केले आहे. गण 1 व 2 मधील मूलद्रव्यांचा समावेश _______ मध्ये आणि ते सर्व मूलद्रव्ये धातू आहेत. (हायड्रोजन वगळून) गण 13 ते 18 मधील मूलद्रव्यांचा समावेश _______ मध्ये आहे. या खंडामध्ये धातू, अधातू, आणि धातुसदृश मूलद्रव्यांचा समावेश आहे. गण 3 ते 12 मधील मूलद्रव्यांचा समावेश _______ खंडामध्ये आहे. आणि ही सर्व मूलद्रव्ये _______ आहेत. आवर्तसारणीत तत्वांची दायरेवल्ली लेथानाईड व अॅक्टिनाईड श्रेणीतील मूलद्रव्ये म्हणजे _______ खंडे आहेत आणि ही सर्व मूलद्रव्ये धातू असतात.
(a) रासायनिक अभिक्रियांच्या वेगावर परिणाम करणारे घटक कोणते आहेत ?
(b) त्यातील कोणत्याही एका घटकाचे स्पष्टीकरण द्या.
(a) दिलेला आलेख काय दर्शवतो ?
View Solution
दिलेले आलेख बर्फाच्या तापमानानुसार स्थितीबदल दर्शवतो.
हा आलेख बर्फाच्या वितळण्याच्या आणि उकळण्याच्या प्रक्रियेसाठी आहे.
आलेखात बर्फ, पाणी आणि वाफ या स्थितीबदलांचा तपशील दाखवलेला आहे.
(b) रेषा AB काय दर्शवते ?
View Solution
रेषा AB हे बर्फाच्या तापमानात होणाऱ्या वाढीचे प्रतिनिधित्व करते.
याचा अर्थ बर्फाचे तापमान वाढत आहे पण तो अद्याप वितळलेला नाही.
(c) रेषा BC काय दर्शवते ?
View Solution
रेषा BC हे बर्फाच्या वितळण्याची प्रक्रिया दर्शवते.
यात बर्फ 0°C वर वितळत असून, तापमान बदलत नाही. वितळण्यासाठी लागणारी ऊर्जा लाटंट उष्णता म्हणून वापरली जाते.
(a) न्यूटनचा सार्वत्रिक गुरुत्वाकर्षणाचा सिद्धांत सांगा.
(b) दोन वस्तूंपासून अंतर तिप्पट केले तर त्यामधील गुरुत्वीय बलात कोणता बदल होईल ?
(c) जर त्यातील एकाचे वस्तुमान दुप्पट केले असता त्याच्या गुरुत्वीय बलात कोणता बदल होऊन येईल ?
(a) आकृतीत कोणती प्रक्रिया दर्शवली आहे ?
View Solution
आकृतीत प्रकाशाचे वर्णविचलन (Dispersion of Light) प्रक्रिया दर्शवली आहे.
प्रकाश किरण काचच्या लोलकात प्रवेश केल्यावर वेगवेगळ्या रंगांमध्ये विभागला जातो आणि प्रत्येक रंग वेगवेगळ्या कोनात विचलित होतो.
(b) सर्वांत जास्त विचलन झालेला रंग कोणता ?
View Solution
सर्वांत जास्त विचलन झालेला रंग जांभळा (Violet) आहे.
जांभळा रंग लहान तरंगलांबीमुळे सर्वांत जास्त विचलित होतो.
(c) सर्वांत कमी विचलन झालेला रंग कोणता ?
View Solution
सर्वांत कमी विचलन झालेला रंग लाल (Red) आहे.
लाल रंगाची तरंगलांबी जास्त असल्यामुळे तो सर्वांत कमी विचलित होतो.
(d) वरील प्रक्रियेवर आधारित कोणतीही एक नैसर्गिक घटना लिहा.
View Solution
वरील प्रक्रियेवर आधारित नैसर्गिक घटना म्हणजे इंद्रधनुष्य.
पावसाच्या थेंबांमधून सूर्यप्रकाश जातो तेव्हा तो वेगवेगळ्या रंगांमध्ये विभागला जातो आणि आकाशात इंद्रधनुष्य तयार होते.
(e) व्याख्या लिहा : वर्णपंक्ती.
(a) वरील अभिक्रियेत अभिक्रियाकारकांचे नावे लिहा.
View Solution
वरील अभिक्रियेत वापरलेले अभिक्रियाकारक:
1. सोडियम कार्बोनेट (Na₂CO₃)
2. अम्लीय ऑक्साईड (CO₂ किंवा HCl)
(b) मोठ्या परीक्षानळीत फसफसून येणारा वायू कोणता ?
View Solution
फसफसून बाहेर येणारा वायू कार्बन डायऑक्साइड (CO₂) आहे.
सोडियम कार्बोनेट व अम्लाच्या अभिक्रियेतून CO₂ वायू बाहेर पडतो.
(c) चुनाच्या निवळीत रंगात काय बदल होतो ?
View Solution
CO₂ वायू चुनाच्या निवळीत मिसळल्यास त्याचा रंग पांढरट ढगाळ होतो.
याचे कारण CO₂ वायू कॅल्शियम हायड्रॉक्साईड (Ca(OH)₂) शी अभिक्रिया करून कॅल्शियम कार्बोनेट (CaCO₃) तयार करतो, जो पांढरट ठिसूळ पदार्थ असतो.
(d) वरील प्रयोगात सोडियम कार्बोनेट ऐवजी कोणता रासायनिक पदार्थ वापरला असता वरील प्रमाणे उत्पादने मिळतील ?
View Solution
सोडियम कार्बोनेट ऐवजी कॅल्शियम कार्बोनेट (CaCO₃) वापरल्यासही समान उत्पादने मिळतील.
CaCO₃ व अम्लाच्या अभिक्रियेतून CO₂ वायू बाहेर पडतो.
(e) अम्लीय ऑक्साइड कोणत्या एका उपयोग लिहा.
View Solution
अम्लीय ऑक्साइडचा एक महत्त्वाचा उपयोग खते तयार करण्यासाठी केला जातो.
उदाहरणार्थ, नायट्रोजन डायऑक्साइड (NO₂) चा उपयोग नायट्रिक अॅसिड (HNO₃) तयार करण्यासाठी होतो, जो खतांसाठी वापरला जातो.
Comments